Euskal Erroten agonia motela

Tristea eta tamalgarria da Euskal Errota Handien eraikinak, Zorrotzako eta Bizkaia osoko ondare historikoaren elementu garrantzitsuenetako batek, eraiki eta 100 urtera duen hondatze-irudia ikustea, kolapsoaren ertzean.

1924an inauguratu zen eta bere jarduera industrialak bost urte bakarrik iraun zuen. Ordutik aurrera, gero eta narriadura handiagoa izan du, eta ez zuen ezertarako balio izan Eusko Jaurlaritzak 2009an “monumentu kategoriarekin sailkatutako kultura-ondasun” izendatzeak.

Zorrotzako Auzo Mugimenduak eta IOHLEEek (Industri Ondarearen eta Herri Lanen Aldeko Euskal Elkartea) urteak daramatzate adierazten erakunde guztietan narriadura geldiezina dela eta premiaz esku hartzeko eskatzen. Hala ere, eraikinaren jabe den Almacenes Comerciales SL enpresak ez du bete eraikina behar bezala mantentzeko legezko betebeharra. Bestalde, Foru Aldundiak luze jo du gai honetan, nahiz eta mantentzearen erantzule subsidiarioa izan. Izan ere, Aldundiak eraikinaren mantentze-lanen proiektu bat aurkezteko eskatu zien jabeei 2021ean, baina ez dago proiektu hori aurkeztu izanaren berririk, eta ez da bete Aldundiak enpresa jabeari zigorra jarriko ziolako mehatxua.

Bestalde, 2022ko abenduan, erakunde publikoek eraikina erostea edo desjabetzea eskatzen zuen EH Bilduren ekimen bat eztabaidatu zuen Eusko Legebiltzarrak. Ekimena ez zen onartu, eta asmo-adierazpen soil batek ordezkatu zuen. Aurrerago, 2023ko martxoan, Foru Aldundiak ere atzera bota zuen EH Bilduren beste ekimen bat, eraikina erostea edo desjabetzea eskatzen zuena.

2023ko martxoan bertan, Bilboko epaitegi batek izapideak egiteko onartu zuen herritar partikular batek eraikinaren jabearen aurka (ACSA sozietatea) jarritako salaketa, mantentze-faltaren ustezko ondare-delitu batengatik. Azken berria 2024ko urtarrilean atera da, Aldundiak iragarri baitu “aurten 1,2 milioi euro inbertituko dituela eraikinaren mantentze-lanetan”.

Egia esan, eraiki eta 100 urtera, eraikin horrek zutik dirau, hormigoiz egina izan zelako. Material oso gogorra delako. Hain zuzen ere jabeek eta mantentzeko ardura duten erakundeek duten aurpegia bezain gogorra.

Bai Zorrotzako Auzo Mugimenduak, bai IOHLEEek (Industria Ondarearen eta Herri Lanaren Defentsarako Euskal Elkartea) urteak daramatzate instantzia guztietan narriadura geldiezina adierazten eta lehenbailehen esku hartzeko eskatzen.