ELSA BENICIO

“Eskertuta nago seme-alabek nik ezin izan ditudan aukerak izango dituztelako”

Jaiotokia: Mansoa (Ginea-Bisau)

Noiztik hemen: 1997tik

Adina: 49 urte

Lanbidea: Laguntzailea taberna batean.

Elsa 1997an iritsi zen Bilbora Ginea Bissautik, orduko bikotekidearekin elkartzeko. Ordutik, oztopo asko gainditu behar izan ditu. Egun, Altamiran bizi da bere bikotekide berriarekin eta Zorrotzan ikasten ari diren seme-alabekin, oso esker oneko haiei eman ahal dizkielako berak izan ezin izan zituen aukerak etorkizun hobe bat izateko.

TESTUA eta ARGAZKIAK: AITOR MARÍN

Noiz eta nolatan heldu zinen hona?

1997an iritsi nintzen Portugalerako bisa batekin. Bikotekide ohia nire bila etorri zen Portugalera, eta berarekin iritsi nintzen Bilbora. Hiru seme-alaba izan nituen berarekin, baina 2004an banandu egin ginen. Nire bikotekide berria ezagutu nuen, eta beste hiru seme-alaba gehiago izan ditut. Hona iritsi nintzenean, ez nuen bertan geratzeko asmorik. Portugalera joan nahi nuen nire herrialdean ikasten ari nintzen finantza-kudeaketako karrera amaitzera. Baina zirkunstantziek behartu ninduten hemen gelditzera eta ezin izan nuen nire gaztetako ametsa amaitu. Paperik gabe iritsi nintzen, atzerritartasuneko poliziak atxilotzeko beldurrez. Horrela suertatu zen eta Portugalera bota ninduten, baina hurrengo egunean itzuli nintzen, nire bikotekide ohia nire bila joan baitzen berriro. Hurrengo astean berriro atxilotu ninduten, baina ez neukan beste irtenbiderik… Paperak konpondu behar izan nituen, baina denbora luzea eman nuen ezkutuan eta ihes egiten bizitzen. Asko sufritu nuen, baita nire herrian ere, baina bizitza hobea bilatu nahi nuen, eta, ahal dudan neurrian, gaur nire familiari lagundu diezaioket eta nire seme-alabek nik ezin izan ditudan aukerak izango dituzte beren ametsak egia bihurtzeko.

Asko kostatu zitzaizun hemengo bizitzara egokitzea?

Hasieran, bai. Ez nuen ezer eta inor ezagutzen; nire senar ohia bakarrik. Ondoren, Angolako gizon bat ezagutu nuen, eta haren ile-apaindegian hasi nintzen lanean, Alde Zaharrean, baina kontraturik gabe. Altamirako adineko emakume bat zaintzen ere egon nintzen lanean. Goizeko 10etan sartu eta arratsaldeko 8etan bukatzen nuen… San Frantziskoko gela batean bizi izan nintzen denbora batez, baina bota egin ninduten ezin nuelako ordaindu. Herrikide batek lagundu zidan, bere bikotekidearekin bizi zen gelara eramanda, eta aurrera egin ahal izan nuen. Etxez-etxe txirikordak egiten aritu nintzen, bizitzeko leku bat lortu nuen arte, eta gaur arte… Egun, familiarekin Altamiran kokatuta nago. Baina oso bide gogorra izan da.

Altamiran bizi zaren arren, zure seme-alabak hemengo eskolara doaz… Noiztik?

Iaztik. Nire senarrak taberna bat darama Zorrotzan ikastetxe ondoan, eta, lanagatik, ia bizitza osoa hemen egiten dugu.

Betidanik egin du berak lan ostalaritzan?

Ez, ez zuen lehenago honetan lan egin. Nik bai. Taberna askotan lan egin dut, eta taberna hartzera animatu nuen. Ea ondo ateratzen zaigun… Egun batzuetan ondo egiten da lan, baina beste batzuetan ez  guk nahiko genukeen bezain ondo… Nolanahi ere, oso eskertuta gaude gure bezeroekin, lan gogorra den arren. Egunean zehar, ordu asko dira barraren atzean.

«Hemen gehien gustatzen zaidana bertako jendea da. Oso jende ona da, eta guztiek oso ondo hartu gaituzte«

Zer da Zorrotzan gehien gustatzen zaizuna?

Hemen bizi den jendea. Oso jende ona da, eta guztiek oso ondo hartu gaituzte. Taberna Zazpi Landan dago eta hortik mugitzen gara. Ia ez gara auzoaren erdialdera joaten, beharrezko erosketak egitera izan ezik… Gure errutina etxetik lanera eta lanetik etxera ematera apenas mugatzen den.

Zer moduz moldatzen zara euskaraz?

Ufa, ez dut ezer ulertzen. Nire seme-alabek bai; hitz egiten eta ulertzen dute. Zaharrena izan ezik, denak hemen jaioak dira eta txikitatik ikasi zuten eskolan. Gustatuko litzaidake ikastea, bai horixe. Baina orain, denborarik ez izateaz gain, nire adinarekin eta ditudan zama guztiekin, ikasteko gogorik ez dut.

Urte asko eman dituzu Bilbon. Hiri abegikorra dela esango zenuke?

Bai. Zalantzarik gabe. Oso jende ona dago. Ez dut Bilbo orain ezergatik aldatuko. Oso ondo nago hemen, oso eskertuta Euskal Herriari. Eta nahi dudana da lanean jarraitu, familiarekin bizi eta seme-alabak aurrera atera ahal izatea.

Bueltatu izan zara noizbait Gineara?

Bi aldiz. Familia kontuengatik itzuli nintzen 2012 eta 2013an, ahizpa hil zitzaidalako. 2013tik ez naiz itzuli. Egoera ez da batere egonkorra han. Etengabeko estatu-kolpeak eta ezegonkortasun handia daude.

Bertako zerbait duzu faltan?

Familia. Nire ama, eta batez ere, han dagoen nire seme zaharrena. 29 urte ditu eta duela hamaika urte ez dut ikusi. Migratzaileentzat tristeena familiarengandik bereiztea da. Zure jaioterritik oso urrun zaude, ezin da autoz iritsi eta txartelak oso garestiak dira. Ezin duzu zure jendea ikusi, eta batzuk hiltzen doaz agur esan ezinik…

Hemen gehien gustatzen zaidana bertako jendea da. Oso jende ona da, eta guztiek oso ondo hartu gaituzte